"Sempadan" adalah istilah Bahasa Melayu yang merujuk kepada batas atau garis yang memisahkan atau membatasi dua entiti atau wilayah yang berbeza. Dalam Bahasa Inggeris pula sempadan dipanggil sebagai 'boarder'. Sempadan boleh merujuk kepada pelbagai konteks, termasuk sempadan antara negara, negeri, kawasan, atau bahkan entiti dalam satu organisasi.
Contohnya, sempadan antara dua negara adalah garisan yang menandakan batas geografi di antara mereka. Sempadan antara negeri dalam satu negara menandakan perbatasan pentadbiran atau pemerintahan di antara wilayah-wilayah tersebut. Begitu juga sempadan boleh merujuk kepada sesuatu yang lebih abstrak, seperti sempadan antara dua bidang pembelajaran atau sempadan antara hak dan tanggungjawab seseorang. Di dalam Bahasa Inggeris, jika seseorang itu melampaui batas, ia dipanggil 'cross the boarder' ataupun 'cross the lines'.
Dalam konteks geografi, sempadan juga boleh merujuk kepada kawasan yang terletak berhampiran garis pemisah, seperti kawasan yang mungkin mempunyai peraturan atau keadaan khas berbanding dengan kawasan lain. Contohnya sempadan antara Siam dan Perlis dan juga antara Kedah, Perak dan Kelantan.
Kawasan lautan setiap negara juga mempunyai sempadan yang dipanggil sebagai EEZ iaitu exclusive economic zone. Sempadan in juga dikenali sebagai sempadan maritim. Kawasan ini tertakluk kepada undang-undang antarabangsa dan mempunyai had yang tertentu. Kawasan ini membolehkan setiap negara melakukan aktiviti ekonomi mereka tanpa kekangan ataupun halangan daripada negara ataupun kuasa luar. EEZ juga merupakan kawasan kedaulatan sesebuah negara. Undang-undang antarabangsa membenarkan sesebuah negara menembak kapal ataupun bot yang melanggar masuk ke kawasan EEZ ini setelah amaran diberi namun tidak diendah.
Sempadan maritim ialah pembahagian bayangan kawasan permukaan air Bumi berdasarkan kriteria fisiografi atau geopolitik. Oleh itu, ia biasanya mengehadkan kawasan hak eksklusif negara ke atas sumber mineral dan biologi, merangkumi ciri, had dan zon maritim.Secara amnya, sempadan maritim digariskan pada jarak tertentu dari garis pantai sesuatu bidang kuasa. Walaupun di sesetengah negara istilah sempadan maritim mewakili sempadan negara maritim yang diiktiraf oleh Konvensyen Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu mengenai Undang-undang Laut, sempadan maritim biasanya berfungsi untuk mengenal pasti pinggir perairan antarabangsa.
Sempadan qaryah
وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Maksudnya : sekiranya penduduk "qaryah-qaryah" beriman dan bertaqwa.....
Apakah ”sempadan qaryah” yang mesti dilepasi bagi tujuan perkiraan bermulanya musafir?
- pagar, kota atau tembok bagi negeri atau qaryah yang berkota
- parit, kubu, jalan besar, sungai,pintu gerbang dan sebagainya jika tiada kota
- jika tiada kota atau parit, maka dikira apabila melintas keluar kawasan akhir perumahan yang didiami orang dalam qaryahnya, tidak disyaratkan melintasi kawasan kebun dan ladang.
- jika tiada kesemua itu, maka disyaratkan melintasi kesemua rumah dalam kawasan kediamannya (rumah yang didiami), tidak termasuk melintasi runtuhan-runtuhan yang terdapat di dalam kawasan kediamannya kerana ia bukannya rumah yang didiami.
- jika dua kampung bersambung tanpa sempadan, maka dikira satu qaryah, jika berpisah memadai dengan melintasi sempadan qaryah antaranyajika perjalanan di laut sempadannya apabila kapal mula bergerak dari pelabuhan(Fiqh Solat, hal 391 / Panduan Solat Musafir, hal 13-14 / Hukum dan Persoalan Solat Jamak dan Qasar, hal 51-52)