"Sempadan" adalah istilah Bahasa Melayu yang merujuk kepada batas atau garis yang memisahkan atau membatasi dua entiti atau wilayah yang berbeza. Dalam Bahasa Inggeris pula sempadan dipanggil sebagai 'boarder'. Sempadan boleh merujuk kepada pelbagai konteks, termasuk sempadan antara negara, negeri, kawasan, atau bahkan entiti dalam satu organisasi.
Contohnya, sempadan antara dua negara adalah garisan yang menandakan batas geografi di antara mereka. Sempadan antara negeri dalam satu negara menandakan perbatasan pentadbiran atau pemerintahan di antara wilayah-wilayah tersebut. Begitu juga sempadan boleh merujuk kepada sesuatu yang lebih abstrak, seperti sempadan antara dua bidang pembelajaran atau sempadan antara hak dan tanggungjawab seseorang. Di dalam Bahasa Inggeris, jika seseorang itu melampaui batas, ia dipanggil 'cross the boarder' ataupun 'cross the lines'.
Dalam konteks geografi, sempadan juga boleh merujuk kepada kawasan yang terletak berhampiran garis pemisah, seperti kawasan yang mungkin mempunyai peraturan atau keadaan khas berbanding dengan kawasan lain. Contohnya sempadan antara Siam dan Perlis dan juga antara Kedah, Perak dan Kelantan.
Kawasan lautan setiap negara juga mempunyai sempadan yang dipanggil sebagai EEZ iaitu exclusive economic zone. Sempadan in juga dikenali sebagai sempadan maritim. Kawasan ini tertakluk kepada undang-undang antarabangsa dan mempunyai had yang tertentu. Kawasan ini membolehkan setiap negara melakukan aktiviti ekonomi mereka tanpa kekangan ataupun halangan daripada negara ataupun kuasa luar. EEZ juga merupakan kawasan kedaulatan sesebuah negara. Undang-undang antarabangsa membenarkan sesebuah negara menembak kapal ataupun bot yang melanggar masuk ke kawasan EEZ ini setelah amaran diberi namun tidak diendah.
Sempadan maritim ialah pembahagian bayangan kawasan permukaan air Bumi berdasarkan kriteria fisiografi atau geopolitik. Oleh itu, ia biasanya mengehadkan kawasan hak eksklusif negara ke atas sumber mineral dan biologi, merangkumi ciri, had dan zon maritim.Secara amnya, sempadan maritim digariskan pada jarak tertentu dari garis pantai sesuatu bidang kuasa. Walaupun di sesetengah negara istilah sempadan maritim mewakili sempadan negara maritim yang diiktiraf oleh Konvensyen Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu mengenai Undang-undang Laut, sempadan maritim biasanya berfungsi untuk mengenal pasti pinggir perairan antarabangsa.
Sempadan qaryah
Perkataan Kariah dalam bahasa melayu bermaksud kampung berasal dari kalimah Arab iaitu "Qaryah". Perkataan Qaryah asalnya merujuk kepada air apabila bertakung, kemudian berkembang makna merujuk kepada tempat berhimpun dan berkumpulnya manusia. Perkataan Qaryah antaranya disebut oleh Allah dalam surah al-A`raf ayat 96.
وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
Maksudnya : sekiranya penduduk "qaryah-qaryah" beriman dan bertaqwa.....
Apakah ”sempadan qaryah” yang mesti dilepasi bagi tujuan perkiraan bermulanya musafir?
pagar, kota atau tembok bagi negeri atau qaryah yang berkota
parit, kubu, jalan besar, sungai,pintu gerbang dan sebagainya jika tiada kota
jika tiada kota atau parit, maka dikira apabila melintas keluar kawasan akhir perumahan yang didiami orang dalam qaryahnya, tidak disyaratkan melintasi kawasan kebun dan ladang.
jika tiada kesemua itu, maka disyaratkan melintasi kesemua rumah dalam kawasan kediamannya (rumah yang didiami), tidak termasuk melintasi runtuhan-runtuhan yang terdapat di dalam kawasan kediamannya kerana ia bukannya rumah yang didiami.
jika dua kampung bersambung tanpa sempadan, maka dikira satu qaryah, jika berpisah memadai dengan melintasi sempadan qaryah antaranyajika perjalanan di laut sempadannya apabila kapal mula bergerak dari pelabuhan(Fiqh Solat, hal 391 / Panduan Solat Musafir, hal 13-14 / Hukum dan Persoalan Solat Jamak dan Qasar, hal 51-52)
Sempadan antara negara bagi negara-negara yang tidak memerlukan passport
Negara-negara yang tidak memerlukan pasport untuk pergerakan bebas warganya biasanya tergolong dalam kesatuan politik atau kawasan yang mempunyai perjanjian khas bagi mempermudah pergerakan merentas sempadan. Berikut adalah beberapa contoh utama:
1. Zon Schengen di Kesatuan Eropah (EU)
- Zon Schengen merangkumi 27 negara di Eropah yang telah menghapuskan kawalan sempadan dalaman mereka, membenarkan pergerakan bebas individu tanpa memerlukan pasport di antara negara-negara ahli. Negara dalam zon ini termasuk Jerman, Perancis, Sepanyol, Itali, dan banyak lagi.
- Sementara pergerakan tanpa pasport ini adalah untuk warganegara dan penduduk tetap negara ahli, pelawat dari luar negara Schengen masih memerlukan pasport dan visa yang sah untuk masuk.
2. United Kingdom dan Ireland - Kawasan Perjalanan Biasa (Common Travel Area)
- Pergerakan bebas antara Republik Ireland dan United Kingdom (termasuk England, Scotland, Wales, dan Ireland Utara) dibenarkan tanpa memerlukan pasport. Ini adalah sebahagian daripada perjanjian kawasan perjalanan biasa (Common Travel Area).
3. Kesatuan Negara-Negara Teluk (Gulf Cooperation Council - GCC)
- Warganegara negara-negara GCC seperti Arab Saudi, UAE, Oman, Kuwait, Bahrain, dan Qatar boleh bergerak dengan mudah antara satu sama lain dengan menggunakan kad pengenalan negara mereka, tanpa perlu pasport.
4. Perjanjian Bebas Antara Negara Afrika Timur (East African Community)
- Beberapa negara Afrika Timur seperti Kenya, Uganda, dan Rwanda membenarkan pergerakan bebas warganegara antara satu sama lain dengan hanya menggunakan kad pengenalan kebangsaan.
5. Komuniti Ekonomi Negara-Negara Afrika Barat (ECOWAS)
- ECOWAS, yang melibatkan 15 negara anggota, membenarkan pergerakan bebas warga antara negara-negara anggota tanpa memerlukan pasport. Warganegara boleh menggunakan kad pengenalan mereka untuk bergerak antara negara-negara anggota.
6. Perjanjian Tertentu Antara Negara Bersempadan
- Di beberapa kawasan, negara-negara jiran dengan hubungan diplomatik yang rapat mungkin mempunyai perjanjian khas untuk perjalanan bebas pasport di kawasan tertentu, tetapi biasanya terhad kepada wilayah sempadan dan kawasan khas tertentu sahaja.
7. Negara-Negara Nordik (Nordic Passport Union)
- Warganegara Denmark, Finland, Iceland, Norway, dan Sweden dapat bergerak dengan bebas antara satu sama lain tanpa kawalan pasport, kerana mereka adalah sebahagian daripada Kesatuan Pasport Nordik.
Nota Penting: Meskipun pasport mungkin tidak diperlukan, kad pengenalan atau dokumen pengenalan diri biasanya masih diperlukan untuk tujuan keselamatan dan identifikasi diri dalam beberapa situasi, seperti di lapangan terbang atau sempadan tertentu
